5 stycznia 1965 roku wyemitowano pierwszy odcinek pierwszego polskiego serialu telewizyjnego. Wyreżyserowany przez Jerzego Ziarnika i Hieronima Przybyła „Barbara i Jan” liczył zaledwie półgodzinnych 7 epizodów. Tytułowych bohaterów – dziennikarkę i fotoreportera, którzy podróżują po Polsce w poszukiwaniu ciekawych tematów – zagrali Janina Traczykówna i Jan Kobuszewski.
Pomimo że „Barbara i Jan” otworzył nową epokę w historii polskiej telewizji to o samym serialu wiadomo stosunkowo niewiele, zwłaszcza w porównaniu z kultowymi tytułami takimi jak „Stawka większa niż życie” czy „Czterej pancerni i pies”. Dlatego w 60. rocznicę premiery warto przywołać kilka informacji, których źródłem są materiały znajdujące się w archiwum FINA.
1. Mało brakowało, by produkcja nosiła tytuł „Anna i Jan”, ponieważ takie właśnie imię zaproponował dla głównej bohaterki pomysłodawca serialu Lech Pijanowski. Inne potencjalne tytuły, jakie można znaleźć na materiałach przedprodukcyjnych, to „Barbara i Jan – tu i tam” oraz „Barbara, Jan i inni”, a także… „Alicja i Aleksander”.
2. Autorem pomysłu był Lech Pijanowski, który jednak z góry założył, że realizacja serialu będzie wymagała współpracy z innymi twórcami. Pijanowski odstąpił nieodpłatnie prawa do ogólnej koncepcji Zespołowi Autorów Filmowych Rytm, przyjmując funkcję konsultanta, który miał czuwać nad całością serii, podczas gdy zespół filmowy zamówił tematy odcinków u kilku różnych autorów. Ostatecznie do realizacji trafiły scenariusze Jerzego Ziarnika, Stanisława Barei, Hieronima Przybyła i samego Pijanowskiego, natomiast w koszu wylądowały propozycje zgłaszane m.in. przez Jerzego Urbana.
3. Rezultatem przyjętej przez twórców koncepcji jest ogromna liczba odcinków niezrealizowanych. W archiwum FINA znajdują się materiały do 7 epizodów, które widzowie mogli zobaczyć na ekranie i do aż 29 projektów, które nigdy nie powstały. Niektóre z nich to tylko krótkie konspekty, podczas gdy inne to kompletne scenariusze. Cechuje je szeroka rozpiętość tematyczna – od klasycznych komedii, poprzez wątki obyczajowe i romantyczne, aż po typowe historie kryminalne. Bohaterowie badają sprawę szantażysty, który wykorzystuje przypadkowych ludzi do adresowania wysyłanych do ofiar listów, tropią nielegalnych wytwórców dewocjonaliów na Jasnej Górze, pomagają zakochanej dziewczynie znaleźć chłopca, z którym spędziła wieczór nad Wisłą, poszukują mężczyzny, który na wieść, że został ojcem trojaczków, zniknął z domu... i dużo, dużo więcej.
4. Wśród zachowanych dokumentów znajdują się aż trzy projekty pierwszego odcinka serii. Do realizacji trafił scenariusz Jerzego Ziarnika, jednak swoją wersję początków współpracy Barbary i Jana przedstawili także Lech Pijanowski („Chmura”) oraz Hieronim Przybył i Stanisław Bareja („Pierwszy reportaż”). Pijanowski w ramach pierwszego wspólnego zadania planował wysłać Barbarę i Jana do zakładu chemicznego, w którym nieoczekiwanie następowała groźna awaria, a bohaterowie, zamiast przeprowadzać wywiady, pomagali walczyć z jej następstwami. Wersja Przybyła i Barei miała czysto komediowy charakter – oto dziennikarze, niechętnie nastawieni do nowej koleżanki, postanawiają zrobić jej dowcip, który jednak Barbara wykorzystuje na swoją korzyść, zdobywając ich sympatię i szacunek.
5. Pierwotna koncepcja Lecha Pijanowskiego zakładała, że fabuła poszczególnych epizodów będzie nawiązywać do aktualnych i rozpoznawalnych wydarzeń, które stały się podstawą prawdziwych reportaży prasowych. Jak można dowiedzieć się z eksplikacji, na faktach opierały się m.in. historie ukazane w odcinkach „Willa na przedmieściu” oraz „Zakochane duchy”.
6. Relacje między tytułowymi bohaterami zostały w pewnym stopniu zdeterminowane poprzez obsadzenie w głównych rolach Janiny Traczykówny i Jana Kobuszewskiego, aktorów o dość charakterystycznym emploi. W efekcie Barbara i Jan są parą głównie komediową, choć można dopatrzeć się między nimi czegoś więcej niż przyjaźń. Nieco inaczej zostały rozłożone akcenty w materiałach literackich. W kilku niezrealizowanych projektach pojawiają się wątki dość wyraźnie sygnalizujące, że związek między parą reporterów będzie miał charakter romantyczny. Przykładowo w scenariuszu Barei i Przybyła „Serca w czekoladzie” Barbara i Jan muszą udawać parę zakochanych, co uświadamia im, że ich uczucia nie są całkiem platoniczne.
To tylko kilka ciekawostek, jakie można znaleźć w materiałach archiwalnych. Tak naprawdę mimo że „Barbara i Jan” obchodzą właśnie swoje 60. urodziny to serial wciąż czeka na swojego badacza i odkrywcę.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz