Ciekawostki i drobiazgi - propagandowa "Młodość Chopina"?

źródło

   Trwa 18. Międzynarodowy Konkurs Chopinowski. W przerwie pomiędzy koncertami warto przypomnieć sobie „Młodość Chopina” Aleksandra Forda, gdzie utwory słynnego kompozytora zagrała Halina Czerny-Stefańska, laureatka czwartej edycji tego konkursu.

Film Forda mocno się zestarzał, choć niektóre sceny nadal robią duże wrażenie. Współcześni widzowie nie wiedzą zazwyczaj, że biograficzna superprodukcja była wydarzeniem nie tylko filmowym, ale i… politycznym, na co kładli nacisk recenzenci:

Czesław Petelski „Młodość Chopina”, „Po prostu”, nr 17, 24.IV.1952 r.

Powstał film na wskroś rewolucyjny, a jednocześnie na wskroś polski, narodowy. „Młodość Chopina” zapoczątkowuje nowy etap w rozwoju naszej kinematografii, zapoczątkowuje walkę o mistrzostwo artystycznego wyrazu w służbie wielkich, rewolucyjnych treści.

Adam Ważyk „O filmie Młodość Chopina”, „Nowa Kultura”, nr 18, 1.V.1952 r.

Idea i temat wyznacza typ scenariusza, dlatego też nie zawsze pojęcie akcji i dramaturgii w realizmie socjalistycznym musi się pokrywać z dawnymi pojęciami akcji i dramaturgii. W dziedzinie utworów biograficznych nie możemy iść śladami burżuazyjnych „vie romancée”. Suma faktów biograficznych bardzo uszczupla rolę akcji literackiej. Sądzę, że Ford w zasadzie wybrał słuszną drogę i że wyszedł z tej próby zwycięsko, nie tylko jako wielki realizator, ale i jako literat filmowy.

Postać Chopina w naszej tradycji literackiej porosła całym lasem anegdotycznej treści. Scenarzysta musiał się przedzierać przez ten las, kierowany ideą przewodnią, ideą walki narodowo-wyzwoleńczej. Z pewnością naraził się przy tym zwolennikom naturalistycznej kartografii, ale na to już nie ma rady.

 

Bolesław Lewicki „Młodość Chopina” wybitnym osiągnięciem kultury polskiej, „Dziennik Łódzki”, nr 96, 22.IV.1952 r.

„Młodość Chopina” daje odkrywcze, nowe, marksistowskie spojrzenie na epokę romantyzmu jako na nurt dziejowy, który zrodził i uwarunkował wielkość muzyki Chopina.

Stworzony przez Forda wizerunek epoki wynika z dorobku nauki radzieckiej i najnowszych badań nad romantyzmem, prowadzonych przez polskie literaturoznawstwo. W zakresie badań nad Chopinem i źródłami jego twórczości – „Młodość Chopina” jest pozycją rewelacyjnie nową. Przekreśla szereg błędnych ideologicznie „teoryj”, starających się tłumaczyć źródła i atmosferę twórczości Chopina. Ukazuje związek jej z postępowym nurtem, nurtem epoki: zestawiając postać Chopina z realnym środowiskiem społecznym i z wielkimi wydarzeniami historycznymi, przeprowadza naukową hipotezę dojrzewania jego talentu w kształcie narodowym i rewolucyjnym.

źródło

 

Maria Olszaniecka Muzyka i historia, „Wieś”, nr 14, 6.III.1952 r.

Subtelne operowanie grupowaniem faktów, łączeniem obrazów, mądrą aluzją historyczną pozwoliło autorom scenariusza za pomocą środków jedynie artystycznych dokonać precyzyjnej marksistowskiej analizy twórczości największego polskiego kompozytora. W takim języku wypowiedziane poznanie i ocena muzyki Chopina odsłoniły całe bogactwo jej znaczeń i wartości. Formalistycznie rozbierane przez burżuazyjnych muzykologów frazy mazurków i etiud, w interpretacji marksistowskiego badacza odzyskały swe prawdziwe piękno dźwięku, który zrodził się wśród ludzkich spraw i o nich mówił.

 

Cóż, dziś propagandowej wymowy "Młodości Chopina" nie widzi już prawie nikt, a film warto obejrzeć... i posłuchać :-).